Resumen
El artículo se centra en una leyenda persa derivada del Shahnamé (El libro de los reyes) de Abol Qasem Ferdousí en la que aparece una antagonista bastante peculiar: una dragona cuya expresión más significativa es la risa. Mediante la revisión de lo que el islam y el zoroastrismo (am bos presentes como constructos estructurantes en esta leyenda) nos enseñan sobre la risa, se intenta comprender por qué se le atribuye una expresión tan humana a un monstruo. Como el monstruo en cuestión es una criatura femenina, también se explora una perspectiva de género para establecer un vínculo entre los dragones y la risa. Por último, se recurre a la hermenéutica simbólica y cultural para reflexionar sobre la única forma de destruir a la dragona: un espejo.
Referencias
Abī Nu‘Aym Isfahani, Ahmad ibn Abdulah. 1967. Hilyat al-awliya’ va tabaqat al- Usfia [El adorno de los amigos de Dios y generaciones de puros]. Beirut: Darulkutub al-‘Ilmiyya.
Al-Suʻūdī, Muḥammad ibn Amīr Ḥasan. 2007. Libro de la felicidad [Maṭāliʻ al-saʻādah wa manābiʻ al-siyādah]. Barcelona: M. Moleiro.
Ameri, Zahra y Mahin Panahi. 2015. “Baztab-e namad-e ayeneh dar ostooreh va erfan ba tekyeh bar Bondahishn va Mersad al-Ebad” [El reflejo del símbolo del “espejo” en el mito y el misticismo de acuerdo con el Bundahišn y Mersad al-Ebad]. Biannual Journal of Mystical Literature Alzahra University 7 (13): 143-174.
Anjavi Shirazi, Abol Qasem. 1984. Ferdowsinmeh [Libro de Ferdousí]. 3 vols. Teherán: Elmi.
Ardāwērāznāmag. The Book of Arda Viraf. 1872. Traducción de Martin Haug y Edward William West. Bombay: Government Central Book Depot.
Ashraf, Ahmad. 2008. “Hoviat-e irani be se ravayat” [Tres perspectivas sobre la identidad iraní]. Irannameh 24: 1-21.
Avesta. 2013. Traducción y edición de Jalil Doustkhah. 2 vols. Teherán: Morvarid.
Dadagi, Farnbagh. 2019. Bundahišn. Editado por Mehrdad Bahar. Teherán: Tous.
Dēnkart. A Pahlavi Text. 1966. Edición facsimilar del manuscrito B del K.R. Cama Oriental Institute, Bombay, ed. M. J. Dresden. Wiesbaden: Harrassowitz.
Ferdousí, Abol Qasem. 2006. Shahnameh: The Persian Book of Kings. Traducido por Dick Davis. Prólogo de Azar Nafisi. Nueva York: Viking Penguin.
Ferdousí, Abol Qasem. 2007. Shahnameh. Editado por Jalal Khaleghi Motlagh. Teherán: Bonyad-e Dayeratolma‘aref-e Eslami.
Ghazali, Ahmad.1997. Majmue asar-e farsi [Antología de obras persas]. Editado por Ahmad Mojahed. Teherán: University of Tehran Press.
Hambarisumian, Arthur. 2001. “The Armenian Parable ‘Zoroaster’s Laughter’ and the Plot of Zoroaster’s Birth in the Literary Traditions”. Iran & the Caucasus 5 (1): 27-36. https://doi.org/10.1163/157338401X00035
Hartner, Willy. 1938. “The Pseudoplanetary Nodes of the Moon’s Orbit in Hindu and Islamic Iconographies. A Contribution to the History of Ancient and Medieval Astrology”. Ars Islamica 5 (2): 112-154
Holtzman, Livnat. 2010. “‘Does God Really Laugh?’ – Appropriate and Inappropriate Descriptions of God in Islamic Traditionalist Theology”. En Laughter in the Middle Ages and Early Modern Times, editado por Albert Classen, 165-200. Berlín: De Gruyter. https://doi.org/10.1515/9783110245486.165
Homaei, Jalal.1984. Sho‘ubīyyah. Editado por M. Qodsi. Isfahan: Sa’eb.
Lame‘i giv, Ahmad, Mehdi Arfae e Isa Doostzadeh. 2016. “Tahlil-e karkard-e khandeh dar Shahnameh bar asas-e nazariye-ye Bakhtin” [Análisis de las funciones de la risa en el Shahnamé de acuerdo con la teoría de Bakhtin]. Dofaslnameh-ye Zaban va Adabiyat-e Farsi 24 (80): 207-229.
Mackenzie, David N. 1964. “Zoroastrian Astrology in the Bundahišn”. Bulletin of the School of Oriental and African Studies 27 (3): 511-529. https://doi.org/10.1017/S0041977X0011835X
Meskoob, Shahrokh. 2105. Iranian National Identity and the Persian Language: Roles of the Court, Religion, and Sufism in Persian Prose Writing. Traducido por Michael Hillmann y editado por John R. Perry. Washington, D.C.: Mage.
Mirbaqeri fard, Seyed Ali Asqar, Hosein Aqahoseini y Mehdi Rezaei. 2007. “Ava-mel-e sheklgiri-e hozn va tahavolate an dar erfan va tasavof” [La creación de la noción de huzn (tristeza) y su transformación en el misticismo]. Philosophical-Theological Research 9 (2): 89-112.
Mohammadi Shirmahaleh, Shekoufeh. 2019. Estudio icónico del Shahnamé de Ferdousí: una metáfora de la identidad iraní. Ciudad de Mexico: Universidad Nacional Autónoma de México.
“Pahlavi texts. Part V: Marvels of Zoroastrianism”. 1897. Traducido por E. W. West. En The Sacred Books of the East, vol. 47, editado por F. Max Muller. Oxford: Oxford University Press.
Pinckney Stetkevych, Suzanne. 1996. “Sarah and the Hyena: Laughter, Menstruation, and the Genesis of a Double Entendre”. History of Religions 36 (1): 13-41. https://doi.org/10.1086/463441
Gushairi, ʿAbdalKarim IbnHawazin. 1966. Al-Risala [El mensaje]. Traducido por Abu Ali Hassan Ibn Ahmad al-‘Othmani. Editado por Badi’-ul Zaman Forouzanfar. Teherán: Bongah-e Tarjomeh va Nashr-e Ketab.
Rosenthal, Franz. 2011. Humor in Early Islam. Leiden: Brill. https://doi.org/10.1163/ ej.9789004211483.i-154
Rowshan, Amin. 2007. “Namad-e ayene dar andishe-ye mowlavi” [El símbolo del espejo en la filosofía de Mevlana]. Religions and Mysticism 4 (11): 107-121.
Samian gorji, Zahir, Abbas Ahmadvand y Fatemeh Kargar Jahromi. 2016. “Khandidan dar no-e adabi-ye tanz va tarikh-e ejtemaee farhangi-e iran-e qorun-e miyane-ye eslami” [La risa en la literatura satírica y la historia sociocultural de Irán en el medioevo islámico]. Social History Investigation 7 (1): 189-218.
Sarami, Ghadamali. 2007. “Tajalli-e ayeneh dar adabiyat-e erfani-ye iran” [La revelación del espejo en la literatura mística iraní]. Quarterly Specialized Journal of Mysticism 6 (24): 33-74.
SarKarati, Bahman. 1979. “Bonyan-e asatiri-ye hemaseye-melli-e Iran” [La base mitológica de la épica nacional de Irán]. Journal of the Faculty of Literature and Humanities 125: 1-61.
Sarraj, Abu Nasr. 2003. Kitab-ul-lama fit-tasawwuf [El libro de los destellos de luz sobre el sufismo]. Traducido por Mehdi Mohabbati. Teherán: Asatir.
Suhrawardi, Shahab al-Din Yahya. 2003. “Aghl-e Sorkh” [Razón rojiza]. Asar-e Farsi-e Sheikh Shahab al-Din Suhrawardi [Antología de las obras persas de Shahab al-Din Suhrawardi]. Editado por Farshid Eghbal. Teherán: Sabokbaran.
Tamer, Georges. 2009. “The Qurʾān and Humor”. En Humor in der arabischen Kultur [Humor en la cultura árabe], editado por Georges Tamer, 3-28. Berlín: De Gruyter. https://doi.org/10.1515/9783110211061.1.3
Vīzīdagīhā-ī zadspram. The Selections of Zadspram. 1880, 1897, 1892. Traducido por E. W. West. Sacred Books of the East, vols. 5, 46 y 37. Oxford: Oxford University Press.
Zand-Akasih: Iranian or Greater Bundahišn. 1956. Transliterado y traducido al inglés por Behramgore Tehmuras Anklesaria. Bombay: publicado para Rahnumae Mazdāyasnan Sabha por su Secretario Honorario, Dastur Framroze A. Bode.
Zarrinkoub, Abdolhosein. 1958. “Sorood-e Ahl-e Bukhara. Kohantarin nemoune-ye she‘r be zaban-e farsi” [Los cantos de los habitantes de Bukhara. Los poemas más antiguos en persa]. Yaghma 11 (7).

Esta obra está bajo una licencia internacional Creative Commons Atribución-NoComercial-SinDerivadas 4.0.
Derechos de autor 2025 Estudios de Asia y África